آیین نامه حفاظتی تاسیسات الکتریکی در کارگاه ها (سیستم ارتینگ )

آيين نامه حفاظتي تاسيسات الكتريكي در كارگاه ها

فصل اول ـ تعاریف و اصطلاحات:

اضافه جریان : هر جریان بیش از جریان نامی تجهیزات یا بیش از جریان قابل تحمل یک هادی که ناشی از اضافه بار، اتصال کوتاه یا عیب سیستم اتصال به زمین باشد.

باتری:یک سیستم الکتروشیمیایی است که انرژی الکتریکی دریافتی را به صورت شیمیایی ذخیره کرده و سپس آن را به صورت انرژی الکتریکی بازپس می دهد.

برق دار: وسیله ای که اتصال الکتریکی به منبع اختلاف پتانسیل دارد.

بی برق: هر وسیله ای که هیچ اتصال الکتریکی با منبع اختلاف پتانسیل نداشته و دارای بار الکتریکی نیست.

تابلو برق: مجموعه ای از ورودی و خروجی های برق و وسایل اضافه جریان خودکار که در داخل جعبه یا کابینت قرار داشته و برخی از انواع آن ها کلیدهایی برای کنترل روشنایی، گرما یا مدارات توان دارند.

تاسیسات الکتریکی: مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی مرتبط با هم بوده که برای یک هدف خاص طراحی گردیده اند.

تجهیزات الکتریکی: تمامی مدارها، وسایل، دستگاه ها، مصرف کننده ها و هر وسیله مشابه دیگر که به عنوان بخشی از تأسیسات الکتریکی بکار رفته یا در ارتباط با این تأسیسات هستند.

تجهیزات سرویس دهی: تجهیزات ضروری که معمولاً شامل یک قطع کننده مدار، کلیدها، فیوزها و لوازم جانبی آن ها بوده و به ورودی مصرف کننده ساختمان و یا هر سازه دیگر متصل است و وظیفه آن کنترل اصلی و قطع تغذیه می باشد.

زمین:هرگونه اتصال هادی عمدی یا تصادفی یک مدار الکتریکی یا تجهیزات به زمین یا به برخی بدنه های هادی که به جای زمین (ارت) عمل می کنند، حکم زمین را دارد.

زمین مؤثر:اتصال به زمین عمدی از طریق یک اتصال زمین یا اتصالاتی با امپدانسی به حد کافی پایین بوده که ظرفیت مناسب برای حمل جریان را دارد تا از ایجاد ولتاژهایی که ممکن است منجر به ایجاد خطر برای تجهیزات متصل به آن یا افراد می شود، جلوگیری نماید.

سپر (شیلد):لایه فلزی زمین شده روی کابل است که از تأثیر میدان الکتریکی کابل به خارج از آن جلوگیری می کند و یا کابل را در برابر تأثیر عوامل الکتریکی خارجی محافظت می کند.

سیستم سیم کشی:به مجموعه ای متشکل از کابل ها، سیم ها، شین ها و همچنین قسمت های نگهدارنده آن ها شامل لوله های توکار، روکار، داکت ها، سینی ها و کانال ها سیستم سیم کشی اطلاق می شود.

قسمت های برق دار:تمام قسمت های هادی جریان مانند سیم ها، ترمینال ها و تمام اجزای تجهیزات الکتریکی که فاقد عایق بندی مناسب باشند.

قطع کننده مدار:وسیله ای است که از آن برای باز و بسته کردن مدار به روش دستی استفاده می شود و در صورت عبور جریان اضافی مدار را به طور خودکار از منبع ولتاژ قطع می کند. قوس الکتریکی:تخلیه الکتریسته در اثر شکست عایق الکتریکی بین دو هادی با اختلاف پتانسیل بالا که باعث آزادشدن انرژی حرارتی و نور می شود.

کلید محافظ جان (وسیله جریان تفاضلی ـ RCD) :وسیله قطع و وصل مکانیکی یا مجموعه ای از وسایل است که اگر جریان تقاضلی (تفاضل جریان مدار با جریان مرجع) در شرایط معین به مقدار مشخص برسد، کنتاکت ها را باز می کند. ورودی اصلی برق:نقطه تحویل انرژی الکتریکی به کارگاه می باشد.

وسایل قطع:وسیله یا گروهی از وسایل که توسط آن ها، هادی های یک مدار از منبع تغذیه جدا می شوند.

وسیله فرمان الکتریکی:وسیله ای است که توسط آن فرمان های لازم برای عملکرد مناسب دستگاه الکتریکی در شرایط مختلف و قطع و وصل آن اعمال می گردد.

ولتاژ فشار قوی:ولتاژ بالای 1000 ولت تحت عنوان ولتاژ فشار قوی شناخته می شوند.

فصل دوم ـ مقررات عمومی:

ماده 1ـ نصب، تنظیم، آزمایش، نگهداری و تعمیرات کلیه تجهیزات الکتریکی فقط باید توسط افراد متخصص و ماهر انجام شود.

ماده 2ـ تجـهیزات الکتریـکی کـارگاه باید با اسـتانداردهای الکـتریکی مطابقت داشته باشند.

ماده 3ـ تجهیزات و ملزومات مورد استفاده برای هر نوع عملیات برقی باید متناسب با آن کاربرد خاص باشد.

ماده 4ـ طراحی شبکه توزیع برق باید به گونه ای باشد که احتمال برقراری اتصال کوتاه و عبور جریان اضافی وجود نداشته باشد.

ماده 5 ـ قبل از بکارگیری کلیه تجهیزات الکتریکی باید از صحت عایق بندی الکتریکی قسمت های برق دار آن ها اطمینان حاصل شود.

ماده 6 ـ تجهیزات الکتریکی باید متناسب با اثرات خاص شرایط جوی و محیطی بکارگرفته شود.

ماده 7ـ انتخاب و بکارگیری تجهیزات الکتریکی باید به گونه ای باشد که اثرات قوس الکتریکی (ارت) مهار گردیده و باعث بروز خطر نشود.

ماده 8 ـ رعایت دستورالعمل های کارخانه سازنده برای نصب، راه اندازی، نگهداری و تعمیرات تجهیزات الکتریکی الزامی است.

ماده 9ـ تجهیزاتی که برای قطع جریان الکتریکی مدار بکار می روند، باید با ولتاژ و جریان نامی آن مطابقت داشته باشند.

ماده 10ـ هیچ یک از تجهیزات الکتریکی بخصوص سیم ها و هادی ها نباید در معرض عوامل شیمیایی خورنده، گازها، بخارات، رطوبت، مواد قابل اشتعال و انفجار، مایعات یا عوامل دیگر قرار گیرند؛ مگر اینکه به طور مشخص برای کار در چنین محیط هایی طراحی و ساخته شده باشند.

ماده 11ـ در زمان اجرای عملیات ساختمانی باید تجهیزات الکتریکی از صدمات ناشی از شرایط فیزیکی و جوی محافظت شوند.

ماده 12ـ کلیه تجهیزات الکتریکی شامل شین ها، ترمینال ها، سیم کشی ها و عایق ها باید کاملاً سالم بوده و نباید با رنگ، گچ، گرد و غبار، مواد پاک کننده، مواد ساینده و یا دیگر مواد آلوده شوند.

ماده 13ـ قسمت هایی از تجهیزات و وسایل الکتریکی که در حال کارکرد عادی، قوس الکتریکی، جرقه، شعله با فلز مذاب تولید می کنند، باید محصور شده و از هرگونه مواد منفجره و قابل اشتعال دور باشند.

ماده 14ـ در محل ورود به اتاق ها یا محل های حفاظت شده که قسمت های برق دار در دسترس دارند، باید علایم هشداردهنده مبنی بر ممنوع بودن ورود افراد غیرمجاز نصب شود.

ماده 15ـ کلیه تابلوهای برق، جعبه تقسیم ها و تجهیزات مشابه دیگر باید دارای علایم هشدار دهنده مناسب باشند.

ماده 16ـ برای کلیه قسمت های برق دار با ولتاژ فشار قوی اعم از روکش دار و بدون روکش باید حفاظ فلزی متصل به سیستم اتصال به زمین برای جلوگیری از قوس الکتریکی تعبیه گردد.

ماده 17ـ باید در ورودی مدار توزیع برق کارگاه وسیله مناسبی برای قطع کامل برق تجهیزات تعبیه شود.

ماده 18ـ به دلیل امکان گرم شدن زیاد و جرقه زنی فیوزها و قطع کننده های مدار، نگهداری مواد قابل اشتعال و انفجار در مجاورت آن ها ممنوع است.

ماده 19ـ تابلوهای برق، جعبه تقسیم ها و نظایر آن باید به گونه ای نصب شود که از نفوذ و تجمع آب در داخل آنها جلوگیری شود.

ماده 20ـ موتورهای الکتریکی، وسایلی که با موتور کنترل می شوند و سیم های مدارهای انشعابی موتورهای الکتریکی باید در برابر افزایش دمای ناشی از اضافه بار موتور یا معایب مربوط به روشن شدن موتور محافظت شوند.

ماده 21ـ در محل استقرار افرادی که در نزدیکی کنترل کننده یا قسمت های برق دار موتور کار می کنند، باید سکو یا کفپوش عایق مناسب در نظر گرفته شود.

ماده 22ـ کارفرما مکلف به اخذ تاییدیه سالیانه صحت عملکرد سیستم اتصال به زمین

(الکترود ارت ـ دستگاه ها ـ همبندی ها و دیگر تجهیزات و متعلقات) از وزارت کار و امور اجتماعی می باشد

خدمات شرکت بتانیرو:

سیستم ارت، ارتینگ ، صفحه مسی، میله راد، سیم مسی، کابلشو

ارت بار، تجهیزات چاه ارت, فروش لوازم چاه ارت, قیمت سیم مسی, قیمت صفحه مسی

فروش صفحه مس ، فروش صاعقه گیر ، فروش میله راد ، قیمت میله راد، قیمت سیم ارت سبز و زرد

فروش سیم ارت سبز و زرد، اجرای چاه ارت، پیمانکار چاه ارت، تجهیز چاه ارت

فصل سوم ـ سیم کشی:
ماده 23: کانال های تأسیسات برق دسترسی آسان داشته باشد
ماده 24: طریق نصب سیم ها و کابل های برق در کانال ها به راحتی قابل تعقیب باشد
ماده 25: عدم لرزش و جابجاشدن در پوش ورودی کانالهای تاسیساتی زیرزمینی
ماده26: تحمل وزن یم نفر یا عبور وسایل نقلیه درپوش کانال های تاسیساتی در سطح کارگاه
ماده27: شرایط داخل کانال باید از لحاظ تهویه، نور، حرارت و رطوبت مناسب باشد.
ماده 28: کف ، ورودی ها کانال های تاسیسات برق باید از مصالحی ساخته شود که مانع از نفوذ و تجمع آب در کانال گردد.
ماده 29: بدنه کانال های تاسیسات برقی باید از مصالحی ساخته شود که تحمل فشارهای جانبی و غیره را داشته باشد.
ماده 30: در کانال های تاسیساتی آدم رو باید کابل ها و تجهیزات برقی براساس اصول فنی و ایمنی نصب شده باشند.
ماده 31: به منظور جلوگیری از وقوع خطرات احتمالی و امدادرسانی، بکارگیری کارگران به تنهایی در کانالها ممنوع می باشد.
ماده 32: ورود به کانال های برق بدون هماهنگی با واحد برق یا مسؤول برق به هر عنوان ممنوع است.
ماده 33: اتصال سیم ها به یکدیگر و ترمینال ها باید یک اتصال مطمئن بوده و قسمت لخت هادی برق به نحو ایمن عایق بندی گردد.
ماده 34: کلیدهای روشنایی باید در محلی نصب گردد که شخص برای روشن کردن چراغ، در معرض تماس احتمالی با قسمت های برق دار یا قسمت های متحرک تجهیزات دیگر قرار نگیرد.
ماده 35: بکار بردن سیم های برق خارج از استاندارد رنگ سیم ها اکیداً ممنوع است.رنگ سیم فاز: قرمز یا مشکی یا قهوه ای. رنگ سیم نول: آبیرنگ سیم اتصال به زمین: زرد سبز یا ترکیب زرد و سبز.
ماده 36: کلیه سیم ها و کابل های برق باید به لحاظ نوع، رنگ، جنس و سطح مقطع به گونه ای انتخاب شود که کاربرد آن به سادگی قابل تشخیص باشد.
ماده 37: تجهیزات سیستم اتصال به زمین ( ارتینگ) نباید برای اهداف دیگر بکار گرفته شوند.
ماده 38: به کار بردن سیم نول به جای سیم ارت و بالعکس تحت هر شرایطی ممنوع است.
ماده 39: قطع کننده مدار نوع دستگیره ای باید روی تابلو کلیدها عمودی نصب شده و در وضعیت ON دستگیره در موقعیت بالا باشد.
ماده 40: حصارها و بدنه فلزی تجهیزات الکتریکی باید اتصال به زمین ( ارتینگ ) مؤثر داشته باشند.
ماده 41: کلیه اجزای فلزی سیم کشی و نیز سپر (شیلد) حفاظ های فلزی کابل ها باید اتصال زمین موثر داشته باشد.
ماده 42: عبور هرگونه سیم وکابل از داخل کانال های مخصوص تهویه و کانال های خروج ذرات گرد وغبار یا بخارات قابل اشتعال ممنوع است.
ماده 43: استفاده از سیم کشی های موقت در کارگاه های ساختمانی، با رعایت اصول ایمنی و صرفاً در زمان تخریب، ساخت، تعمیرات و تغییرات مجاز است و بلافاصله پس از اتمام کار بایستی کلیه سیم کشی های موقت جمع آوری شود.
ماده 44: سیم کشی های موقت باید در ارتفاع مناسبی نصب و یا به روش مطمئن دیگری استفاده شود تا از تماس تصادفی افراد و تجهیزات با آن ها جلوگیری گردد.
ماده 45: سیم کشی های موقت در مدارهای فشار ضعیف برای محل های عبور و مرور باید حداقل 3متر ارتفاع داشته باشد.
ماده 46: کلیه سیم ها و کابل های نصب شده در ارتفاع، سقف و دیوارها باید در فواصل مناسبی تثبیت شوند تا از آویزان شدن آن ها جلوگیری شود.
ماده 47: کلیه چراغ های مورد استفاده برای روشنایی موقت باید در برابر تماس اشیاء و افراد و شکستن حفاظت شوند.
ماده 48: پریزهای مورد استفاده در مدارهای سیم کشی موقت باید از نوع ارت دار بوده و به سیستم اتصال به زمین مطمئن و مؤثر وصل شوند.
ماده 49: بدنه فلزی تابلوهای برق بایستی مجهز به سیستم اتصال به زمین ( چاه ارت ) بوه و در قفل دار داشته باشد و پیرامون آن ها کفپوش یا سکوی عایق مؤثر نصب گردد.

ماده 50 - براي دسترسي آسان و ايمن به كليه قسمت هاي تابلو هاي برق با عرض زياد، بايد در جهت هاي ختلف، درهايي باشد كه از تماس تصادفي جلوگيري شود.
ماده 51 - براي جلوگيري از صدمه ديدن كابل ها در اثر ساييده شدن به لبه هاي تيز ورودي به تابلوها، جعبه تقسيم ها و دستگاه ها بايد از كلم پهاي لاستيكي استفاده شود.
ماده 52 - در كليد هاي چاقويي، جريان ورودي بايد به پايه ثابت وصل شده و تيغه هاي متحرك همواره به جريان برگشتي فاز متصل باشد، به نحوي كه هيچ گاه در حالت باز تيغه ها برق دار نباشد.

ماده 53 - كليد هاي چاقويي بايد به صورت عمودي نصب شود، به نحوي كه پايه متحرك در سمت پايين باشد.
ماده 54 - از سيم هاي رابط نبايد به عنوان سيم كشي دايم استفاده نمود.
ماده 55 - عبور سيم هاي راب ط از زير كفپوش ها و محل هايي كه احتمال ساييدگي، ضربه، بريدگي و معيوب شدن آنها وجود دارد، ممنوع است.
ماده 56 - سيم هاي رابط نبايد در معرض صدمات ناشي از تماس با لبه هاي در و پنجره و بست ها قرار گيرد.
ماده 57 - سيم هاي رابط بايد پيوسته و يك تكه باشند.
ماده 58 - سيم هاي رابط بايد توسط تجهيزات ايمن نظير دوشاخه و سه شاخه به وسايل و پري زها متصل گرديده و احتمال كشيدگي سيم نيز وجود نداشته باشد.
ماده 59 - لامپ هاي مخصوص روشنايي محوطه بيروني كارگاه ها بايد پايي ن تر از هادي هاي برق دار، ترانسفورماتورها يا تجهيزات و خطوط برق دار رعايت گردد.
ماده 60 - در كارگاه هايي كه استفاده از وسايل سيار الكتريكي ضروري است